De Platycodon staat graag in de volle zon en heeft regelmatig water nodig
De Platycodon luistert naar de Nederlandse naam ballonklokje (ook wel ballonbloem). Het is een rijkbloeiende plant uit Oost-Azië (China, Mandsjoerije en Japan). De naam Platycodon betekent letterlijk ‘plat klokje’, dus iets heel anders dan ‘ballonklokje’. Dat lijkt met elkaar in tegenspraak, maar de plant vertoont iets bijzonders dat zowel de Nederlandse als de wetenschappelijke naam verklaart: als de prachtige bloemen bloeien zijn dat inderdaad platte klokjes, maar in knop zijn het net ballonnetjes. Die knoppen zijn dik en gevuld met lucht. Waarom dat zo is, weet niemand zeker. Een verklaring zou kunnen zijn dat die stilstaande lucht in de knop een isolerende, beschermende functie heeft. In het gebied van herkomst kan het soms plotseling pittig koud zijn. Dan is dit weer zo’n ingenieuze manier van de natuur om gevoelige plantendelen te beschermen. Deze plant is trouwens ook om een andere reden bijzonder. Hij vormt tegenwoordig een van de weinige vasteplanten-geslachten waarvan maar één soort bekend is: Platycodon grandiflorus, ofwel het platte klokje met de grote bloemen. De plant is ingedeeld bij de familie van de klokjesbloemen, de Campanulaceae. Hij werd vroeger als Campanula-soort beschouwd, heeft ook Wahlenbergia geheten, maar de juiste naam is nu dus Platycodon.
Afkomstig uit Japan en Noord-China
Deze niet-wintergroene vaste plant groeit in de natuur op de noordelijke eilanden van Japan en in Noord-China en Mandsjoerije (in Siberisch Rusland en China). Je vindt de ballonklokjes daar vanaf einde voorjaar en tijdens de zomer op grazige, open berghellingen, waar de omstandigheden wel iets weg hebben van laaggelegen Alpenweiden of de Hongaarse poesta. Zon en wind hebben er vrij spel en er grazen wilde en halfwilde dieren. Een uitgestrekt gebied zonder veel mensen.
Het uiterlijk van de Platycodon
De Platycodon heeft van nature grote blauwe bloemen en wordt bloeiend ca. 70 cm hoog. Het ovaal-langwerpige blad heeft een wat blauwige groene kleur en het is aan de randen gezaagd. De bladstand is heel variabel. Aan één plant kunnen de bladeren per twee tegenover elkaar staan, maar de bladeren staan ook wel in kransen en wat hoger aan de bloemstengels zelfs verspreid. De planten bloeien in juni-augustus en ze komen heel laat in het voorjaar pas boven de grond. Dus er hoeft niets aan de hand te zijn als er half mei nog geen leven aan de plant te zien is. De dikke, vlezige penwortel waarin de plant zich in het najaar terug trekt, bewaart het leven zorgvuldig tot de omstandigheden goed genoeg zijn om weer uit te lopen. Die penwortel is tevens de reden dat wat oudere planten zich moeilijk laten verplanten. De meeste penwortelgewassen houden niet van verplanten. De jonge exemplaren die GroenRijk nu voor je heeft, zijn in potjes van 12 cm doorsnee gekweekt. Die kun je met kluitje en al probleemloos planten. Als je een groep Platycodon’s wilt planten, wordt aangeraden er 11 per m2 te planten.
Platycodon: verschillende soorten
Er zijn diverse cultivars in de handel, die geen van alle even hoog worden als de soort. Ze halen hooguit 60 cm. Ze bloeien wel allemaal in dezelfde periode (juni-augustus) en hebben bijna allemaal ongeveer dezelfde kenmerken. Wit en blauw zijn de meest voorkomende bloemkleuren. Maar er bestaan ook ballonklokjes met andere bloemkleuren. We noemen er hier een paar. Vrij bekend zijn: ‘Platycodon grandiflorus ‘Albus’ die wit bloeit (met lichtblauwe aders in de bloemblaadjes), ‘Mariesii’ bloeit licht lilablauw, Shell Pink’ roze. Er is ook een cultivar ‘Perlmutterschale’ (‘Mother of Pearl’), maar die wijkt zo weinig af van ‘Shell Pink’ dat wordt aangenomen dat deze planten identiek zijn. Een duidelijke afwijkeling is ‘Sentimental Blue’ die hemelsblauwe bloemen heeft, maar slechts 15 cm hoog wordt. De violetblauwe cultivar ‘Apoyama’ ten slotte haalt de 20 cm. De cultivars met voldoende steellengte zijn ook uitstekende snijbloemen.
Platycodon verzorgen
Plant Platycodon in voedzame, goed doorlatende en diep losse grond (de penwortel moet goed kunnen uitgroeien). Kies een zonnige tot lichtbeschaduwde groeiplek en laat de planten met rust als je ze eenmaal hebt geplant. Ruim het afgestorven loof in het voorjaar op. Geef tijdens langdurig droge periodes voldoende water en in het voorjaar een goede, organische basisbemesting. Voor de rest is het alleen maar genieten van de prachtige bloemen van deze planten.
TIP: Platycodon is in de border uitstekend te combineren met andere rijkbloeiende soorten zoals de bloedrode ooievaarsbek (Geranium sanguineum), marjolein (Origanum), ganzenbloem (Potentilla ‘Gibson’s Scarlet’), lage teunisbloemen (Oenothera macrocarpa) en lage siergrassen.
In het kort
Ballonklokjes of ballonbloemen (Platycodon) zijn prachtig bloeiende (juni-augustus) vaste planten met blauwgroen blad en grote klokjesbloemen. Nu bloeiend bij GroenRijk te koop. In knop lijken de bloemen op ronde, opgeblazen ballonnetjes, vandaar de naam. Platycodon’s groeien graag in diep losse, goed doorlatende, voedzame grond in zon tot lichte schaduw.
